با عرض سلام و ادب و احترام
بیان شد که اختلاف امری است که قرآن آن را پذیرفته و در عین حال به وحدت توصیه می کند.
اما قرآن کریم چه روش هائی را برای گفتگوی مخالفین در مسائل مختلف پیشنهاد می دهد ؟
در جواب باید گفت که قرآن سه اصل را بیان می کند که در گفتگو و دعوت دیگران باید مدنظر قرار داد :
ادعُ الی سبیل ربک بالحکمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتی هی احسن.....
قرآن کریم می فرماید که در هنگام گفتگو و دعوت دیگران به حق باید سه روش را اتخاذ کرد: 1. حکمت 2. موعظه ی حسن 3. جدال احسن
جالب اینجاست که قرآن حکمت را مقید به چیزی نکرد و این نشان دهنده ی این است که حکمت همیشه حسن است و ما حکمت غیر حسن نداریم و الا قرآن باید قید می زد که منظورش کدام است.
و موعظه را مقید حسنة کرد و این نشان دهنده ی این که موعظه یا حسن است یا غیر حسن و آنچه نزد قرآن مورد قبول است موعظه ی حسنه است.
و جدال را قرآن به سه قسم تقسیم می کند: جدال احسن و حسن و غیر حسن و از میان آنها جدال احسن مورد قبول قرآن است و انسان و عالم قرآنی حق استفاده از جدال حسن یا غیر حسن را ندارد بلکه احسن را باید برگزیند(و جادلهم بالتی هی احسن).
**در شبکه های ماهواره ای و غیر آن ، منطق سب،لعن،نفرین،تکفیر،قتل و.... رواج دارد و مقدسات دیگران را لعن ،سب و... می کنند و اینها بعضا ادعای اسلام دارند حال سوال این است که این منطق (سب، نفرین،و توهین و...) کدام یک از سه طریق دعوت و گفتگو با دیگران که قرآن معرفی می کند می باشد؟!
قرآن، حکمت حسن و موعظه ی حسن و جدال احسن را مطرح می کند یعنی در جائی که امری به دو قسم حسن و غیر حسن تقسیم می شود قرآن ، حسن را انتخاب می کند و جائی که احسن و حسن و غیر حسن است ، قرآن برترین را می پذیرد و این نشان دهنده ی این است که قران در گفتگو و دعوت به حق فقط حسن و احسن را می پذیرد و لذا کسی که غیر از این طُرُق،طریقی برگزیند ، کاری خلاف قرآن کرده است و رفتار او رفتاری قرآنی نیست.
لذا قرآن اختلاف را پذیرفت لکن برای اختلاف قوانین و اصولی وضع کرد و از مسلمین درخواست طبعیت از این سه اصل می کند لذا می بینید که در قرن پنجم و شش ، اسلام چنان در عرصه ی نظری و علمی پیشرفت می کند که در قرون وسطی در غرب ، اگر کسی زبان عربی بلد می بود ، انسانی متمدن و با فرهنگ شناخته می شد.
در هر حال قرآن کریم نه فقط اصولی را در گفتگو مطرح می کند بلکه آثار آن را هم بیان می کند:
و لاتستوی الحسنة و لاالسیئة ادفع بالتی هی احسن فاذا الذی بینک و بینه عداوة کأنه ولی حمیم(فصلت،34) کار نیک با غیر آن مساوی نیستند ، آنچه برترین است را انجام ده ناگهان می بینی که کسی که بین تو و او دشمنی بود مثل یک دوست صمیمی می شود.
این آیه نشان می دهد اگر کسی غیر از احسن و برترین راه را برگزیند ، این فعل سیئة است و نه حسنه و قرآن بیان کرد که بهترین روش ها در گفتگو حکمت و موعظه ی حسنه و جدال احسن است . پس غیر از این سه روش هر چه باشد سیئة است و فقط آن سه روش گفتگو احسن می باشند یعنی ای انسان آگاه باش که اگر جدال کردی ، اگر موعظه کردی ، اگر حکمت را در بیان استفاده کردی اگر حسن بودند همان ها احسن است و در قسم حسنة قرار می گیرند نه سیئة اما اگر غیر این سه را اختیار کردی که حسن نبود پس او سیئة است.
اما ثمره ی چنین روش هائی:
ممکن است کسی سوال کند خدایا من نمی خواهم به این سه روش عمل کنم مگر چه اشکالی دارد؟
خدا در آیه ی بالا جواب می دهد که من در عین اختلاف ، امت واحده می خواهم ، امتی می خواهم که نسبت به هم عطوف و مهربان باشند (....فاذا الذی بینک و بینه عداوة کأنه ولی حمیم). یعنی این روش ها برای ایجاد دوستی ، محبت است نه دشمنی و قتل و تکفیر و......
و جالب اینکه قرآن در ادامه ی همین آیه می فرماید:(و لایلقّاها الا الذین صبروا و ما یلقاها الا ذو حظ عظیم ):(فصلت،35) :این را جز کسانی که اهل صبر بودند و اهل بهره ی بزرگ هستند نمی یابند.
یعنی فقط اهل صبر و بهره عظیم این را عمل خواهند کرد.
و اما نکته ی آخر این که قرآن در عین بیان روش صحیح گفتگو ، روش ناپسند و اهل جنهم را هم تبیین کرد و خدا در بیان منطق اهل جنهم می فرماید (کلما دخلت امة لعنت اختها )(اعراف،38)هر گاه عده ای وارد شوند همکیشان خود را لعنت می کنند
پس معلوم می شود منطق اهل جهنم منطق سلام و حکمت و موعظه ی حسنه نیست بلکه منطق سب و لعن و شتم و... است.
لذا دوستان توجه داشته باشید اگر در شبکه یا هرکسی را دیدید که با چنین بیانی صحبت می کند بدانید که منطقش منطق قران نیست بلکه منطق اهل جنهم است و منطق اهل بهشت نیست چون قرآن منطق بهشتیان را تبیین کرده(...قالوا سلاما سلاما.. )
نتیجه این که قرآن کریم روش خود را تبیین کرده است:
1)به امت واحدة دعوت کرده
2)به اختلاف اقرار کرده
3)روش برخورد با اختلاف را بیان کرده
4) روش لعن و سب و شتم در گفتگو ، روش جهنمیان ، و روش بهشتیان: سلاماً سلاماً است.
این خلاصه ای از بحث (قرآن کریم،فرهنگ اختلاف و پیشنهادی برای بشریت ) می باشد و حقیر در این زمینه مقاله ای به زبان عربی نوشته ام که تفصیل این مطالب در آن مقاله مذکور است.
موفق و مؤید باشید....
ما شیعه ها
